Het Leugentheater

Deze trainingen sluiten aan op de training Ik weet dat u liegt. Voorkennis is echter geen voorwaarde om deel te nemen. Het Leugentheater staat open (en is onthullend) voor iedereen!

Insteek / Benadering

Dag 1: Taal als leugendetector

Je woorden kunnen je verraden

Woorden zeggen meer dan we in eerste instantie kunnen horen. Uit veel research naar fraudesignalering en leugendetectie komt de laatste 10 jaar nadrukkelijk naar voren dat de ‘oude’, bestaande opvattingen over bijvoorbeeld leugendetector, non-verbale leugensignalen en onrustige en nerveuze gedragingen van lijf en leden veel minder betrouwbaar zijn voor het genereren van hotspots van leugens dan we lang hebben gedacht, nog afgezien van het doen van feitelijke constateringen. 

In tegenstelling tot wat we lang hebben gemeend blijken veel taaluitingen in interviews zeer geschikt om leugens en manipulaties waar te nemen. Uit wetenschappelijk onderzoek uit 2016 is komen vast te staan dat er een kansrijke selectie is van verbale criteria die ons kunnen helpen om het verschil tussen waarheid en leugens scherper te signaleren. Deze criteria zijn naar voren gekomen uit een bestaande verzameling van verbale detectiecriteria en werden uitgebreid getest met proefpersonen uit de politiewereld.

• Traditionele praktijktoepassing van zowel valide als niet-valide leugenindicatoren 
• Onderzoeksresultaten van The Global Deception Research
• Wanneer indicatief voor 'hotspots' in het interview?
• Analyse van de verbale en non-verbale 'hotspots' in casuïstiek
• Hoofdlijnen van het verbale leugendetectie-onderzoek
• Succesvolle kenmerken van professionele verbale liegdetectoren 

Op deze dag gaan we een compacte set van de meest kansrijke verbale leugencriteria behandelen. We gaan daarbij in op de taalkundige en psychologische achtergrond met videofragmenten uit experimenten en uit verdachteninterviews. In het middaggedeelte wordt het signaleren van leugens met behulp van de praktische toepassing van verbale leugencriteria getraind met voorbeelden, oefeningen en casuïstiek. Bij de training wordt literatuur gebruik voor verduidelijking, verdieping en naslag. 

Dag 2: De donkere driehoek 

Leer ze beter kennen, de narcist, de machiavellist & de psychopaat

We weten dat 80% van de sociale en economische fraude wordt veroorzaakt door 20% van de bevolking, waar ook ter wereld. Dat betekent dat er een tamelijk vaste verhouding bestaat tussen mensen die overwegend eerlijk en oprecht zijn, en mensen die expres en doelbewust oneerlijk zijn en uitsluitend uit zijn op eigen voordeel, ten koste van de samenleving. In die groep van 20% vinden we een duidelijke definitie van persoonlijkheden, de Donkere Driehoek. 

De wereld van waarheid en leugen is momenteel steeds vaker het domein van de forensische psychologie en psychopathologie. Deze disciplines doen toenemend succesvol wetenschappelijk onderzoek naar de rol van psychopathologie in fraude bedrog en manipulatie. Welke uitstraling hebben narcisten, machiavellisten en psychopaten op gewone, nietsvermoedende mensen?

• De definitie van attitude en gedrag van de Dark Triad
• Analyse van radicale eerlijkheid en radicale oneerlijkheid
• Kenmerken en aanpak van narcisten, machiavellisten en psychopaten
• Omgaan met een integriteitsschending door een interne hoge functionaris 
• Welke interviewtactieken werken wel en niet?
• Op welke gedragsscenario’s kunnen we ons voorbereiden?

De samenstelling van deze Donkere Driehoek bestaat uit persoonlijkheden met trekken van narcisme, machiavellisme en psychopathie. We komen ze tegen in de kleinere en grotere criminaliteit, maar ook in de bestuurskamer en in de politiek, overal ter wereld. Actuele ontwikkelingen van de Dark Triad laten een beweging zie naar een Dark Tetrad, een donker vierkant, waarbij de morele en ethische grenzen nog verder worden overschreden. Integriteit, economische fraude, sociaal grensoverschrijdend gedrag, manipulatie en liegen laten allemaal specifieke gedragspatronen zien. Op welke patronen moeten we ons richten? 

In de training maken we kennis met de manieren waarop we deze vormen van frauduleus en leugenachtig gedrag in de alledaagse praktijk kunnen tegenkomen. Dit doen we aan de hand van videofragmenten, verdachteninterviews en voorbeelden uit de actuele praktijk. We behandelen de niet-psychopathologische bedriegers in de Fraud Triangle, waar het gaat om mensen met schuld en schaamte die toch voor de bijl gaan. Vervolgens gaan we in op de verschillende typen van notoire fraudeurs en manipulators: narcisten, machiavellisten en psychopaten. Wie zijn dat? Wat zijn snel herkenbare kenmerken? Op welke manier moet je er mee omgaan in contact, gesprekken en interviews? Op welke manier komen we ze tegen in integriteitskwesties, en hoe gaan we daarmee om als een interne verdachte een hoge positie heeft in de organisatie?  

We gaan daarbij in het middaggedeelte oefenen in de kenmerken en patronen. Aan de hand van praktijkvoorbeelden trainen we in het kiezen van een set kenmerken en het direct daaruit selecteren van de juiste aanpak en interview-interventies. We werken met checklists en testen, videofragmenten en interviews. Bij de training wordt literatuur gebruik voor verduidelijking, verdieping en naslag. 

PE-punten Nivre
Voor kandidaten die zijn ingeschreven in het geassocieerde Register Coördinator Fraudebeheersing (RCF) bij het Nivre levert deze opleiding 6 PE-punten op.

Voor wie?

Deze trainingen zijn bedoeld voor iedereen die wil leren zich professioneel te wapenen tegen leugens, bedrog en fraude in werksituaties. Denk bijvoorbeeld aan omstandigheden waarin klanten, zakenrelaties, bestuurders, medewerkers of sollicitanten manipuleren, misleiden of bedriegen. 

Cursusduur en -tijden

Lesdagen: 2 dagen

Ingangseisen

Opleidingsniveau: MBO+/HBO
Vereiste vooropleiding: Geen vooropleiding vereist